Het Nederlandse Pensioenstelsel, niet meer relevant genoeg?

#3: Begrippen en definities van het nieuwe pensioenstelsel.

Nederlandse-Pensioenstelsel-pensioenfonds-deel3

De kracht van herhaling
In deel 1 van deze blog-reeks, hebben wij gefocust op de kernelementen van ons pensioenstelsel: vandaag en morgen. En in deel 2 hebben wij stil gestaan bij de essentiële onderwerpen van het nieuwe pensioenstelsel. In dit deel gaan we in op de belangrijkste begrippen en definities van het nieuwe pensioenstelsel. De essentie is vaak verwoord als: het nieuwe pensioencontract wil minder beloven, maar meer waarmaken. Het streven naar nominale zekerheid, dat in de praktijk vaak niet kan worden gerealiseerd, wordt losgelaten. Het nieuwe pensioencontract is een premieovereenkomst, met als uitgangspunt perspectief om een koopkrachtig pensioen te vergroten.

Begrippenkader
Hieronder treft u een aantal begrippen die goed begrepen moeten worden om de essentie van het nieuwe pensioencontract te kunnen begrijpen.

Begrip	Uitleg
Beleggingsbeleid	Het beleggingsbeleid (inclusief rente afdekkingsbeleid) moet passen bij de risicohouding van de deelnemers. Het fondsvermogen wordt collectief belegd en het behaalde fondsrendement wordt via vooraf binnen het fonds afgesproken regels verdeeld over alle gereserveerde vermogens en de solidariteitsreserve. De risicohouding van de deelnemers binnen het fonds vormt hierbij een belangrijk handvat.
Bezwaren	In het kader van deze herziening wordt het individueel bezwaarrecht tegen omzetten van bestaande aanspraken en rechten naar een nieuw contract vervangen door een versterking van de medezeggenschap van fondsorganen. Hiermee kan worden voorkomen dat de bestaande rechten van een deel van de deelnemers en pensioengerechtigden wel worden omgezet en van een andere deel niet.
Invaren	In principe gaat het huidige pensioencontract mee naar het nieuwe contract. Bestaande aanspraken en rechten op grond van een uitvoeringsovereenkomst moeten hiervoor worden overgezet naar het nieuwe contract, zodat iedereen kan profiteren van het nieuwe contract.
Intergenerationele risicodeling (IGR)	Een vorm van risicodeling waarbij de kosten en de gevolgen van een risico worden gedeeld door verschillende generaties (jong en oud). Deze vorm van risicodeling is daarmee impliciet of expliciet een vorm van solidariteit.
Netto-profijtuitkomsten	Door stelselwijziging vindt er waardeoverdracht (waardeverlies of waardewinst) plaats tussen generaties. Het netto profijt weerspiegelt de contante waarde van verschillen in toekomstige pensioenuitkeringen en eventueel de toekomstige premiebetalingen. Netto-profijtuitkomsten dienen uitlegbaar te zijn rekening houdend met de doelstellingen van het pensioenakkoord. Elk fonds moet daarom een analyse maken waarin voor alle leeftijdscohorten binnen het fonds het netto profijt van de (gehele) transitie wordt berekend. De uitkomsten moeten verder communiceerbaar zijn
Overrendement	Dit is het behaalde overrendement boven het rendement dat nodig is ter bescherming tegen renterisico.
Pensioenresultaat	Voor iedere deelnemer wordt een persoonlijk voor uitkering gereserveerd vermogen geadministreerd. Er vindt geen jaarlijkse vaste pensioenopbouw meer plaats. Het uiteindelijke pensioenresultaat is afhankelijk van de ingelegde premies, de beleggingsresultaten en de ontwikkelingen in de rente. Het nieuwe pensioencontract wil minder beloven maar meer waarmaken.
Premiestaffel	Vanaf de pensioendatum wordt jaarlijks uit het voor het individu gereserveerde vermogen een pensioenuitkering gedaan. Pensioenen blijven levenslange uitkeringen en voor de jaarlijkse vaststelling van de uitkering wordt gebruik gemaakt van een projectierendement.
Risicohouding en risicobereidheid en risicodraagvlak	Meer risico betekent zowel een grotere verlaging van het voor de uitkering gereserveerd vermogen in slechte tijden, als een grotere stijging bij positieve ontwikkelingen op financiële markten. De toedeling van risico naar leeftijdsgroepen werkt symmetrisch in goede en slechte tijden, rekening houdend met de risicohouding, risicobereidheid en risicodraagvlak van de verschillende leeftijdsgroepen. Resultaat van deze aanpak is dat de impact van beleggings- en langlevenrisico’s op het verwachte pensioen min of meer uniform is voor de verschillende leeftijdscohorten.
Transitiekader	Er wordt geborgd dat de overstap naar een nieuw pensioencontract voor deelnemers op een evenwichtige wijze gebeurt. Het heeft een tijdelijk karakter voor de duur van de transitie (2022-2026).
Transitiepad	Wettelijk zal een standaard transitiepad worden voorgeschreven. Sociale partners op decentraal niveau kunnen hier in bepaalde gevallen beargumenteerd van afwijken. Overstappen kan in de periode 2024 tot 2026. Uiterlijk per 2026 moet in alle pensioencontracten de nieuwe opbouw, respectievelijk nieuwe premie-inleg binnen het wettelijke en fiscale kader passen.
Transitieplan	In dit plan moet de werkgever per leeftijdsgroep inzichtelijk maken wat er door de overstap verandert, wat dit voor de betrokken deelnemers betekent en welke maatregelen worden genomen om (eventuele) nadelige effecten voor hun pensioen te compenseren. In gevallen waar werknemersorganisaties niet betrokken zijn bij (wijziging van) de pensioenregeling, heeft de Ondernemingsraad instemmingsrecht.
Solidariteitsreserve	Een collectief (niet toebedeeld) vermogen dat wordt gevuld uit premies en/of overrendement. Met dit vermogen worden risico’s ook met de toekomstige deelnemers gedeeld. Deze reserve is onderdeel van het pensioenfondsvermogen. Door de solidariteitsreserve kan risicodeling tussen de huidige met toekomstige generaties worden vormgegeven, wat kan bijdragen aan stabielere pensioenen. Dit kan niet negatief zijn.
Uitdeelregels	Regels over hoe de verdeling wordt van overrendement zal wettelijk veranderd worden. Hier zit dus geen discretionaire bevoegdheden voor fondsbestuurders bij.
Verwacht pensioen	Het renterisico wordt in beginsel gericht toebedeeld, rekening houdend met de risicohouding van de verschillende leeftijdsgroepen binnen het fonds. De toedeling van het overrendement wordt bepaald aan de hand van zowel het opgebouwde pensioen als de verwachte toekomstige pensioenopbouw. Deze twee elementen tezamen vormen het te verwachte pensioen.

In deel 4: gaan wij in op de belangrijkste zaken rondom het beleggingsproces.

Disclaimer

Hoewel deze blog met grote zorgvuldigheid is samengesteld, aanvaarden AethiQs B.V. en alle andere entiteiten, samenwerkingsverbanden, personen en praktijken die handelen onder de naam ‘AethiQs’, geen enkele aansprakelijkheid voor de gevolgen van het gebruik van de informatie uit deze uitgave zonder hun medewerking. De aangeboden informatie is bedoeld ter algemene informatie en kan niet worden beschouwd als advies.